ရခုိင္ျပည္နယ္ ျပႆနာေၾကာင့္ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔မွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားက တုံ႔ဆုိင္းဆုိင္း ျဖစ္ေနၾကခ်ိန္မွာ ဂ်ပန္နဲ႔ တ႐ုတ္တုိ႔မွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွသူတုိ႔က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ ခပ္ရဲရဲ ဆက္လက္လုပ္ကုိင္ေနၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
မတ္လကုန္ ဘ႑ာေရးႏွစ္အကုန္မွာ အိမ္နီးနားခ်င္း တ႐ုတ္မွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက ထိပ္ဆုံးမွာ ရွိေနၿပီး ကန္ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၃၉ ဘီလ်ံ ရွိပါတယ္။
ဂ်ပန္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကန္ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၄၇ ဘီလ်ံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၿပီး စံခ်ိန္တင္ခဲ့ပါတယ္။ ယခင္စံခ်ိန္ေဟာင္းက ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ တင္ခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ကန္ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ ၀၂ ဘီလ်ံ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ေရႊတိဂုံဘုရားနဲ႔ မလွမ္းကမ္း ယခင္ စစ္သမုိင္းျပတုိက္ေနရာမွာ ၁၆,၀၀၀ စတုရန္းမီတာ ရွိတဲ့ စီးပြားေရး အေဆာက္အဦကုိ ျပည္တြင္း ကုမၸဏီ Yangon Technical & Trading Co (YTTC)နဲ႔အတူ ဂ်ပန္မွ Fujita , Tokyo Tatemono နဲ႔ ဂ်ပန္အစုိးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳထားတဲ့ Japan Overseas Infrastructure Investment Corporation for Transport & Urban Development တုိ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာက္လုပ္လ်က္ ရွိပါတယ္။ Yangon Technical & Trading Co (YTTC) ရဲ႕ မိခင္ကုမၸဏီက Ayeyar Hinthar Holdings Co ျဖစ္ပါတယ္။ အေဆာက္အဦမွာ အဆင့္ျမင့္႐ုံးခန္းမ်ားနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ဟုိတယ္တုိ႔ ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စုစုေပါင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏဟာ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၅၀ ဒႆမ ၈ ရွိမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
လူဦးေရ သန္း ၅၀ ေက်ာ္ ရွိတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႔ ကုမၸဏီေတြ စိတ္အားထက္သန္စြာျဖင့္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ေနၾကတာ ေတြ႕ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဂ်ပန္နဲ႔ ျမန္မာတု႔ိ ပူးတြဲၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ သီလ၀ါ အထူးစီးပြားေရးဇုန္မွာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေတြ လာေရာက္လုပ္ကုိင္ၾကတယ္။
GS Yuasa က အိမ္သုံးန႔ဲ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္သုံး ဘက္ထရီေတြကုိ သီလ၀ါမွာ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ထုိင္းလက္ခြဲကုမၸဏီမွတစ္ဆင့္ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ သုံးစြဲခဲ့တယ္။
JFE Steel က hot-dip galvanizing steel ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ စက္႐ုံသစ္ ထူေထာင္မယ္။ အဲဒီေနရာမွာပဲ JFE Holdings က high-quality steel sheet ေတြကုိလည္း ထုတ္လုပ္သြားဖုိ႔ ႀကံရြယ္ထားတယ္။
ပုိးသတ္ေဆးလုပ္ငန္း Fumakilla က ပုိးသတ္ေဆး ျဖန္းေဆးေတြ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ စက္႐ုံ ေဆာက္လုပ္မယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ သီလ၀ါမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စုစုေပါင္းက ကန္ေဒၚလာ သန္း ၄၀၀ ရွိတယ္။ ကန္ေဒၚလာ ၂၃၉ သန္းဟာ ဂ်ပန္မွ လာတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဇုန္အတြင္း လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ျပတ္ေတာက္မႈ မရွိေစဖုိ႔ ဓာတ္အား႐ုံတစ္ခုကုိ ဂ်ပန္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အကူအညီျဖင့္ ေဆာက္လုပ္လ်က္ ရွိတယ္။ လမ္းေတြနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အအုံေတြကုိလည္း ေဆာက္လုပ္လ်က္ ရွိတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ၂၀၁၇ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ ကန္ေဒၚလာ ၆ ဒ ႆမ ၁၁ ဘီလ်ံ ၀င္ေရာက္ခဲ့တာ ၁၁ % ေလ်ာ့က်သြားတာ ႏွစ္ႏွစ္ဆက္တုိက္ ရွိၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလုိ ေလ်ာ့နည္းတာဟာ အခ်ီႀကီးေတြ ျဖစ္တ့ဲ ဓာတ္ေငြ႕သုိက္ ထုတ္ယူဖုိ႔ ရင္းႏွွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္း၊ Viettel မွ မုိဘုိင္းေဈးကြက္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းေတြဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တုိ႔မွာ ပမာဏ မ်ားျပားေစခဲ့လုိ႔ ယခုအခါ ေလ်ာ့က်ေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာအထည္ခ်ဳပ္က႑မွာေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ေတာင္ကုိရီးယား ကုမၸဏီေတြ CMP (cut-make-pack) က႑မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ျပဳေနၾကၿပီး ထပ္မံရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမယ့္ ကုမၸဏီေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ တရုတ္ျပည္တြင္းမွာ အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ကုိင္ဖုိ႔ စီးပြားေရး တြက္သားမကိုိက္ေအာင္ လုပ္သားခနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ မထိခုိက္ေစေရး စီမံခ်က္အပါအ၀င္ ကုန္က်စရိတ္ေတြ ေထာင္းလုိ႔ ထုတ္လုပ္မႈနယ္ပယ္သစ္ ရွာေဖြၾကတဲ့ တ႐ုတ္အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြဟာ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး၊ ပဲခူးတုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ဧရာ၀တီ တုိင္းေဒသႀကီးတုိ႔မွာ လာေရာက္လုပ္ကုိင္ဖုိ႔ စုိင္းျပင္းေနၾကပါတယ္။
Unilever က ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ဆပ္ျပာမႈန္႔နဲ႔ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္တုိ႔ကုိ ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခြင့္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ႐ုပ္သံထုတ္လႊင့္မႈ စီးပြားေရးကုိ္ ျမႇင့္တင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတဲ့ Andrea Radrizzani ဟာ ၿဗိတိသွ် ေဘာလုံးကလပ္ျဖစ္တဲ့ Leeds United ကုိ ပုိင္ဆုိင္သူျဖစ္ၿပီး MNL All star ျမန္မာေဘာလုံးအသင္းနဲ႔ ျမန္မာလက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းတုိ႔နဲ႔ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလး ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ကစားခဲ့ၾကပါတယ္။
စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းက႑မွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ရင္းႏွွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ သုံးခုကုိ လူေျပာမ်ားခဲ့တယ္။ တစ္ခုက ရာသက္ပန္ အမည္အမွတ္တံဆိပ္ျဖင့္ ပဲဆီ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်တဲ့ Diamond Dragon Co Ltd ျဖစ္ၿပီး ဆီနဲ႔ ပလတ္စတစ္ စက္႐ုံေတြ ေဆာက္လုပ္ဖုိ႔ ကန္ေဒၚလာ ၃၈ သန္းဖုိးေက်ာ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စားသုံးဆီေတြ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ တင္သြင္းျခင္းနဲ႔ ျဖန္႔ျဖဴးျခင္းတုိ႔ကုိ လုပ္ကုိင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုတ္လုပ္မႈ စက္႐ုံသစ္အတြက္ က်ပ္ ၃၄ ဒႆမ ၂ ဘီလ်ံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Diamond Dragon Co Ltd ဟာ လႈိင္သာယာ စက္မႈဇုန္မွာ ပဲဆီစက္ရွိၿပီး DD ပဲဆီ brand ျဖင့္ ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်လ်က္ ရွိပါတယ္။ ေတာင္ဒဂုံၿမိဳ႕နယ္မွာ ပလတ္စတစ္ထုတ္ကုန္ စက္႐ုံအသစ္တစ္ခုကုိ ထူေထာင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ က်ပ္ ၁၆ ဒႆမ ၇ ဘီလ်ံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ဒုတိယတစ္ခုက ဘီယာက႑ထဲကုိ စင္ကာပူ အေျခစုိက္လုပ္ငန္းစုျဖစ္တဲ့ Fraser and Neave’s (F&N) က ျမန္မာဘီယာေဈးကြက္ထဲကုိ ျပန္လာမယ္။ F&N က ၿပီးခဲ့တဲ့ သုံးႏွစ္တုန္းက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အႀကီးဆုံး အရက္ခ်က္လုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့ Myanmar Brewery မွာ ထည့္၀င္ထားတဲ့ ၎ရဲ႕ အစုရွယ္ယာ ၅၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ဂ်ပန္မွ Kirin Holdings ကုိ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၅၆၀ နဲ႔ ေရာင္းခ်ၿပီး ထြက္ခြာခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလမွာ မွတ္ပုံတင္ခဲ့တဲ့ Emerald Brewery Myanmar Ltd. မွာ သံလြင္ဧရာမွ ၅၁ ရာခုိင္ႏႈန္း ပုိင္ဆုိင္ၿပီး က်န္တဲ့ ၄၁ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ F&N က ပုိင္ဆုိင္ပါတယ္။ သံလြင္ဧရာရဲ႕ မိခင္လုပ္ငန္းက ေရႊသံလြင္ ျဖစ္ပါတယ္။
တတိယတစ္ခုက ကမၻာေက်ာ္ Starbucks ေကာ္ဖီျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္အေျခစုိက္ ေကာ္ဖီအေဖ်ာ္ယာမကာ လုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ဆုိင္ေတြ ဖြင့္လွစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ပလုပ္ငန္းမွ ရာႏႈန္းျပည့္ပုိင္အျဖစ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာျဖစ္ၿပီး Coffee Concepts (Myanmar) အမည္ျဖင့္ အမည္ယူထားပါတယ္။ ေဈးကြက္ ၇၅ ခုမွာ ဆုိင္ေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းခြဲနီးပါး ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာေဈးကြက္ထဲကုိ ၀င္လာဖုိ႔ စိတ္အားထက္သန္ေနတဲ့ အျခား ေကာ္ဖီဆုိင္လုပ္ငန္းေတြလည္း ရွိေနၿပီး Coffee Bean & Tea Leaf (CBTL) ေကာ္ဖီဆုိင္လုပ္ငန္း၊ Singapore Myanmar Investco Limited လုပ္ငန္းနဲ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ကယ္လီဖုိးနီးယား အေျခစုိက္ International Coffee & Tea တုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။
ၾသစေတးလ်မွ Gloria Jeans ေကာ္ဖီကေတာ့ ရန္ကုန္မွာ ျပည္တြင္းကုမၸဏီျဖစ္တဲ့ Seezar Soesan မွ လုပ္ကုိင္ေပးတဲ့ ဆုိင္ခြဲေတြမွာ စတင္ေရာင္းခ်ေပးတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
