ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားမွာ ခ်ဳပ္ထည္တင္ပုိ႔သူမ်ားကုိ ဥေရာပမွ အမွာစာမ်ား ရွာေဖြရယူရန္ တုိက္တြန္းအားေပးျခင္းကုိ ကုန္သြယ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ အစုိးရမူ၀ါဒမ်ား၊ ျပည္ပအကူအညီမ်ားတုိ႔ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖုံဖုံ ေဆာင္ရြက္ေပးလ်က္ရွိသည္။
ထုိ႔ျပင္ တင္သြင္းမႈအေပၚ ေကာက္ခံသည့္ အေကာက္ခြန္ႏႈန္းထားကုိလည္း သုညဟု သတ္မွတ္ေပးထားသည့္အျပင္ မည္ေရြ႕မည္မွ်သာ သြင္းရမည္ဟူေသာ ခြဲတမ္းသတ္မွတ္ခ်က္လည္း မထားရွိေခ်။
ပါရီမွ အေရးပါသည့္ ကုန္သြယ္မႈျပပြဲ
===================
ယခုႏွစ္အေစာပုိင္းက ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕၌ က်င္းေပေသာ Apparel Sourcing ကုန္သြယ္မႈ ျပပြဲတြင္ ဥေရာပမွ အမွာစာမ်ား ရယူႏုိင္ရန္ အာရွမွ ခ်ဳပ္ထည္တင္ပုိ႔သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားတုိ႔က ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဥေရာပ အ၀တ္အစားေဈးကြက္သုိ႔ ၀င္လမ္းတစ္ခုျဖစ္ေသာ Apparel Sourcing ပြဲသုိ႔ ရာခ်ီေသာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
အထည္ခ်ဳပ္ အမွာစာမ်ား ပုိမုိရရွိျခင္းသည ္အလုပ္အကုိင္မ်ား ပုိမုိရရွိျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိအတြက္ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးခ်င္းအရ ႀကိဳးပမ္းၾကရသည္။ သုိ႔ေသာ္ သူ႔ႀကိဳးပမ္းမႈသည္ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ား၊ အစုိးရ၏ စီးပြားေရးမူ၀ါဒမ်ားအျပင္ ႏုိင္ငံေရးမူ၀ါဒမ်ား၊ ျပည္ပအကူအညီမ်ားအေပၚ မ်ားစြာမူတည္ေနေပသည္။
တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယ ႏုိင္ငံမ်ားမွ လာေရာက္ျပသသူမ်ားသည္ အီးယူေဈးကြက္တြင္ အေကာက္ခြန္မဲ့ တင္သြင္းခြင့္ရရွိထားသည့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔ကဲ့သုိ႔ေသာ ခ်ဳပ္ထည္တင္ပုိ႔သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားက ယခုလုိ အေကာက္ခြန္မဲ့ တင္သြင္းျခင္း အခြင့္အေရး ဆက္လက္ရရွိေနျခင္းအေပၚ မေက်နပ္ခ်င္စရာ ျဖစ္ေနသည္။
အထူးအခြင့္အေရးမ်ား
============
လက္နက္ခဲယမ္းမွအပ က်န္တာအကုန္လုံးကုိ အေကာက္ခြန္မဲ့၊ ခြဲတမ္းမဲ့ တင္သြင္းႏုိင္သည့္ အစီအစဥ္ကုိ အီးယူက ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအနည္းဆုံး ႏုိင္ငံ least developed countries (LDCs) ၄၉ ခုကုိ ေပးထားသည္။ ၎အစီအစဥ္တြင္ အာရွမွ ေက်းဇူးအမ်ားဆုံး ရရွိၾကသည့္ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ကေမၻာဒီးယားႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔ျဖစ္သည္။ ၎စာရင္းတြင္ အာဖရိကမွ ႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ အီသီယုိးပီးယား၊ မါဒါဂါစကာႏွင့္ လီဆုိသုိတုိ႔လည္း ပါ၀င္ၾကသည္။
အီးယူ၏ လူသိမ်ားေသာ မက္လုံးတစ္ခုမွာ Generalised System of Preferences Plus (GSP+) အစီအစဥ္ ျဖစ္သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးမ်ား အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ သေဘာတူခ်က္မ်ားကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးထားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားကုိ ၎ အစီအစဥ္ ေပးအပ္သည္။
ထုိမွ်ျဖင့္ မၿပီးေသး။ အီးယူသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ အေျခအေနအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားႏွင့္ ကုိက္ညီပါက အထူးကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကုိ စိတ္တုိင္းက် သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။
သာဓကတစ္ခုမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ဥေရာပသမဂၢ European Union ၊ အုိင္အယ္လ္အုိ International Labour Organization တုိ႔သည္ ေဂ်ာ္ဒန္ႏုိင္ငံ အလုပ္သမား၀န္ႀကီးႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ၾကသည္။ ၎သည္ အထူးသေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္သည္။ ထုိသေဘာတူညီခ်က္အရ မူရင္းႏုိင္ငံ သတ္မွတ္ခ်က္ဆုိင္ရာ နည္းဥပေဒမ်ားကို ေလ်ာ့ေပါ့ေပးထားသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ေဂ်ာ္ဒန္ကုမၸဏီမ်ားသည္ ဆီးရီးယားမွ ေရာက္လာေသာ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ားကုိ အနည္းဆုံးဦးေရသတ္မွတ္ခ်က္အရ အလုပ္ခန္႔ထားၿပီး ထုတ္လုပ္ထားေသာ ထုတ္ကုန္မ်ားကုိ အီးယူသုိ႔ ဤသေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ေပးပုိ႔ခြင့္ကုိ ရရွိၾကသည္။
USAID, CBI, ILO အကူအညီမ်ား
===================
အာရွအလယ္ပုိင္းရဲ႕ ဆြစ္ဇာလန္ဟု ေခၚေ၀ၚၾကသည့္ ေတာင္တန္းထူထပ္သည့္ ကီယာဂစၥတန္ႏုိင္ငံမွ တင္ပုိ႔ေသာ ခ်ဳပ္ထည္မ်ား အလားလုံးနီးပါးတုိ႔သည္ အစဥ္အလာအရ ႐ုရွားႏုိင္ငံသုိ႔ တင္ပုိ႔ခဲ့ၾကသည္။ လတ္တေလာႏွစ္ကာလတြင္ ႐ုရွားမွ ခ်ဳပ္ထည္ ၀ယ္လုိအား က်ဆင္းခဲ့ရာ အစုိးရက ဥေရာပမွ အမွာစာမ်ားကုိ ရွာေဖြေစခဲ့သည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ကီယာဂစၥတန္မွ ခ်ဳပ္ထည္ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏစုစုေပါင္းသည္ တန္ဖုိးအားျဖင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၇၅ သန္း ရွိသည္။ ယခင္ ႐ုရွားႏုိင္ငံသည္ ဆုိဗီယက္ယူနီယံအျဖစ္ တည္ရွိ္ခဲ့ၿပီး မၿပိဳကြဲခင္က အေမရိကန္ေဒၚလာ တစ္ဘီလ်ံေက်ာ္ဖုိး ရွိခဲ့ေပရာ မ်ားစြာေလ်ာ့က်ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ကီယာဂစၥတန္သည္ EU GSP+ အခြင့္အေရးကုိ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္တြင္ စတင္ရရွိခဲ့သည္။ အီးယူအေနျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဂ်ာမနီအပါအ၀င္ အျခားဥေရာပမွ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ေထာက္ကူမႈမ်ားကုိ ကီယာဂစၥတန္မွ ခ်ဳပ္ထည္တင္ပုိ႔သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ရရွိခဲ့သည္။
ကီယာဂစၥတန္
========
ကီယာဂစၥတန္မွ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း ၁၅ ခု ပါ၀င္ေသာ အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္သည့္ Bishkek Garment Industry သည္ ယခုတင္ျပခဲ့သည့္ ပါရီ Apparel Sourcing ပြဲတြင္ ပါ၀င္ျပသခဲ့ရာ၌ American Development Agency USAID က အကူအညီေပးခဲ့သည္။ ျပခန္းတြင္ ၎တုိ႔မွ ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ေသာ “CMT” (Cut, Make & Trim) ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကုိ ရွင္းလင္းတင္ျပခဲ့ၾကသည္။
အားသာခ်က္မ်ားမွာ လုပ္သားခ သက္သာျခင္း၊ အီးယူႏွင့္ ႐ုရွားတုိ႔ထံ အေကာက္ခြန္မဲ့ တင္သြင္းခြင့္ ရရွိထားျခင္း၊ ပမာဏေသးငယ္ေသာ အမွာစာမ်ားကုိ လက္ခံေဆာင္ရြက္ေပးရန္ အသင့္ရွိျခင္း၊ ထုတ္ကုန္ကုိ တင္ပုိ႔ရာ၌ ရက္တုိေတာင္းျခင္း (အေနာက္ဥေရာပသုိ႔ ၁၀ - ၁၂ ရက္၊ ႐ုရွားသုိ႔ ၅ ရက္) တုိ႔ျဖစ္သည္။
လူဦးေရ ၆ သန္း ရွိေသာ ႏုိင္ငံငယ္တစ္ခု ျဖစ္သည့္ ကီယာဂစၥတန္တြင္ အထည္အလိပ္ ႏွင့္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သား အမ်ားအျပား ရွိေနသည္။ ၎လုပ္သားဦးေရ တစ္သိန္းခြဲမွ သုံးသိန္းအထိ ရွိေနသည္။ ဥေရာပႏွင့္ ႐ုရွား ေဈးကြက္ႀကီးႏွစ္ခုကုိ မ်က္စိက်ေနေသာ တ႐ုတ္ႏွင့္ တူရကီမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား စိတ္၀င္တစားျဖင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ ျပဳေနၾကသည္။
ျမန္မာ
====
နယ္သာလန္မွ CBI သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း ၈ ခုတုိ႔ကုိ ျမႇင့္တင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးလ်က္ ရွိသည္။ ၎တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံသားပုိင္ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၎တုိ႔သည္ ယခုအခါ အခစားအျဖစ္ လုပ္ကုိင္ရေသာ CMP Cut Make Pack ကုိ လုပ္ကုိင္ေနၾကေသာ္လည္း ေနာက္ေနာင္တြင္ FOB တင္ပုိ႔သူ ျဖစ္လုိၾကသည္။
ျပပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ျပသသူတစ္ဦးမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း Myanmar Garment Manufacturers Association (MGMA) ဥကၠ႒ ဦးျမင့္စုိး ျဖစ္သည္။
ေဂ်ာ္ဒန္
====
ေဂ်ာ္ဒန္မွ ခ်ဳပ္ထည္ထင္ပုိ႔သူမ်ားသည္လည္း ႏုိင္ငံတကာမွ အေထာက္အကူကုိ ရရွိၾကသည္။ ေဂ်ာ္ဒန္သည္ အေမရိက၊ အီးယူ၊ တူရကီ၊ ကေနဒါ တုိ႔ႏွင့္ လြတ္လပ္ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရွိထားသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လမွစ၍ ေဂ်ာ္ဒန္မွ ပုိ႔ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားသည္ အီးယူေဈးကြက္တြင္ အေကာက္ခြန္မဲ့ တင္သြင္းခြင့္ကုိ ရရွိခဲ့ၾကသည္။
ထုိ႔အျပင္ အထက္တြင္ တင္ျပခဲ့သည့္အတုိင္း ဆီးရီယား ဒုကၡသည္မ်ားကုိ စက္႐ုံလုပ္သား အင္အားစုတြင္ အနည္းဆုံး ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ခန္႔ထားသည္ဆုိပါက မူရင္းႏုိင္ငံ သတ္မွတ္ခ်က္ နည္းဥပေဒမ်ားကုိ ေလ်ာ့ေပါ့ေပးသည္။ ယခုအခါ ဆီးရီးယား ဒုကၡသည္မ်ား အသုံးျပဳေသာ အထည္ခ်ဳပ္ကုမၸဏီ ၁၈ ခု ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။
ကုိးကား just style
