လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ေက်ာ္တုန္းက ဆြီဒင္မွ ဖက္ရွင္လက္လီအေရာင္းလုပ္ငန္းႀကီး H&M က သူ႔အတြက္ ခ်ဳပ္လုပ္ေပးေနၾကတဲ့ အလုပ္သမားေတြကုိ သင့္တင့္မွ်တဲ့ စား၀တ္ေနေရးစရိတ္ လုပ္ခလစာကုိ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ ေပးအပ္မယ္လုိ႔
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၅ ရက္မွာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာၿပီး ကတိေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အခု ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ရဲ႕ ႏွစ္၀က္ကုိ ေရာက္ေနၿပီမုိ႔ ကုမၸဏီက ကတိအတုိင္း ရည္မွန္းခ်က္ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္မွာလားလုိ႔ ေမးစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
စင္ၾကယ္အ၀တ္အစား လႈံ႔ေဆာ္မႈ Clean Clothes Campaign နဲ႔ အေပါင္းပါေတြက H&M ကုိ ေရွ႕သုိ႔ လွမ္းထြက္လာၿပီး သူ႔ရဲ႕ အစီအစဥ္ကုိ အသိေပးေ၀မွ်ေပးဖုိ႔ ေျပာလာၾကပါတယ္။
အခုလုိ သင့္တင့္စား၀တ္ေနေရးလစာကုိ H&M က ေပးရမယ့္ အလုပ္သမားဦးေရက ကမၻာတစ္လႊားမွာ ရွစ္သိန္းခြဲ၀န္းက်င္ ရွိေနတယ္။
သင့္တင့္စား၀တ္ေနေရးလစာဆုိတာက ဘယ္ေလာက္လဲ ဆုိတာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ H&M က အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိတာ လုပ္သားေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုေတြရဲ႕ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္ေတြ အကုန္လုံး ေျပလည္ေစမယ့္ လုပ္ခလစာမ်ဳိးကုိ ဆုိလုိပါတယ္။
အဲဒီလုိ လုပ္ခကုိ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လက္ထဲ H&M က တုိက္႐ုိက္ထည့္ေပးလုိ႔ မရဘူး။
အမ်ားစု နားလည္မႈ လြဲေနတာက အ၀တ္အစားရဲ႕ ေရာင္းေဈးႏႈန္းက ဘယ္လုိ ထုတ္လုပ္သလဲ၊ အလုပ္သမားရဲ႕ လုပ္ခလစာ ဘယ္ေလာက္ ေပးသလဲဆုိတာေတြကုိ ထင္ဟပ္ေနတယ္ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
H&M မွာ ကုိယ္ပုိင္စက္႐ုံတစ္ရုံမွ မရွိတာေၾကာင့္ တသီးပုဂၢလ supplier ေတြနဲ႔ အတူလုပ္ကုိင္ၿပီး ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ အ၀တ္အစားေတြကုိ ထုတ္လုပ္ခုိင္းၿပီး ၀ယ္ယူကာ လက္လီျပန္ေရာင္းခ်ေပးေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ supplier ေတြက H&M အျပင္ တျခား brand ေတြကုိလည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ကန္ထ႐ုိက္ရယူၿပီး ထုတ္လုပ္ေနၾကတယ္။
ဒီေတာ့ ဘယ္ brand ကုိ ခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ အလုပ္သမားေတြ ရတဲ့ ခ်ဳပ္ခက အတူတူပဲ။ အ၀တ္အစားကုိ ဘယ္ေဈးနဲ႔ ေရာင္းေရာင္း သူတုိ႔ရဲ႕ ခ်ဳပ္ခက အတူတူပဲ။ အဲဒီလုပ္သားေတြကုိ ခန္႔ထားတာက supplier ျဖစ္ၿပီး H&M က ခန္႔ထားတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေတာ့ လုပ္ခ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်ေပးမယ္ဆုိတာကုိ H&M က ခ်မွတ္ေပးျခင္း မရွိသလုိ လုပ္ခေတြကုိလည္း H&M က အလုပ္သမားေတြကုိ ေပးအပ္ျခင္း မရွိဘူး။
ဒီေတာ့ သူ႔ရဲ႕ supplier ေတြကုိ လုပ္ခလစာေပးတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းယႏၱရားကုိ ခ်မွတ္ၿပီး လုိက္နာျခင္း ရွိမရွိ ေစာင့္ၾကည့္ေပးဖုိ႔အတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေစာင့္ၾကည့္သိရွိဖုိ႔အတြက္ အီလက္ထရြန္းနစ္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ခလစာေတြ ေပးေခ်တဲ့အျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ဖုိ႔ လုိပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာ ေအတီအမ္ကတ္စနစ္။
အခုလုိ စား၀တ္ေနေရးလုပ္ခလစာကုိ ေပးရတဲ့အခါ အရင္ကထက္ ပုိေပးရမယ္။ အဲဒီလုိဆုိရင္ ေရာင္းခ်မယ့္ အ၀တ္အစားေတြက ယခုလုိ လူအမ်ား ၀ယ္ဖုိ႔ တတ္ႏုိင္တဲ့ ေဈးနဲ႔ ေရာင္းခ်ႏုိင္ဦးမွာလား။ အဲဒီလုိ ေရာင္းခ်ႏုိင္ဖုိ႔ H&M က လုပ္ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ၀ယ္ယူတဲ့ ပမာဏက ႀကီးမားတယ္။ သုိေလွာင္ေထာက္ပုိ႔မႈအပုိင္းမွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္တယ္။ ကုိယ္ပုိင္ ဒီဇုိင္နာေတြ၊ ကုိယ္ပုိင္ သုိေလွာင္႐ုံေတြ ရွိေနတယ္။ ေဈးကြက္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာဗဟုသုတ ၾကြယ္၀တယ္။ supplier ေတြနဲ႔ ေရရွည္လက္တြဲလုပ္ကုိင္ေနၿပီး ၾကားလူ မထားဘူး။
အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားအမ်ားစုသည္ တရား၀င္သတ္မွတ္ထားသည့္ အနည္းဆုံးလုပ္ခ အတြက္ ႀကိဳးစား႐ုန္းကန္ေနၾကရၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံအမ်ားစုတုိ႔တြင္ တစ္လတာ စား၀တ္ေနေရးစရိတ္မ်ား၏ သုံးပုံတစ္ပုံကုိ ကာမိဖုိ႔ကုိ အေတာ္ေခၽြတာၾကရသည္။
ကေမၻာဒီးယား၊ ျမန္မာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အိႏိၵယတို႔တြင္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သား အားလုံးနီးပါးတုိ႔သည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ရရွိသည့္ အေျခခံလုပ္ခလစာသည္ လူတန္းေစ့ ေနထုိင္ႏုိင္ျခင္း မရွိၾကေခ် ဟု Fashion United တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ ေရးသားထားသည္။
ထိုသုိ႔ မေလာက္မင ျဖစ္ေနတာကုိ ေျပေပ်ာက္ဖုိ႔ H&M က စား၀တ္ေနေရးလစာတစ္ရပ္ ေပးႏုိင္ရန္ မဟာဗ်ဳဟာကုိ စတင္ခင္းက်င္းခဲ့တာ ေတြ႕ရတယ္။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ယႏၱရားျဖင့္ ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားမွာျဖစ္ၿပီး ၎ထံသုိ႔ အ၀တ္အစားမ်ား ေပးသြင္းေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္ စက္႐ုံ ၇၅၀ ခုတြင္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္္။ ၎အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံမ်ားမွ လုပ္သားမ်ားတြင္ အနည္းဆုံး ၈၀% စား၀တ္ေနေရးလစာ ရရွိၾကသည္မွာ ေသခ်ာေအာင္ ၎ယႏၱရားျဖင့္ လုပ္ကုိင္သြားမယ္။
ယခုကိစၥဟာ supplier မ်ားႏွင့္ H&M တုိ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္႐ုံျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ေပ။ H&M က အစုိးရမ်ား၊ supplier မ်ား၊ ၎supplierမ်ားထံ ကန္ထ႐ုိက္ျဖင့္ အ၀တ္အစားခ်ဳပ္လုပ္ေနသည့္ brands မ်ားအျပင္ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားလည္း ပါ၀င္ရမယ္္။ လုပ္သား၀န္ထမ္းမ်ားကုိ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားက အစစ္အမွန္ကုိယ္စားျပဳေပးထားျခင္း ျဖစ္ဖုိ႔ကလည္း အေရးႀကီးတယ္။ သုိ႔မွသာ တစည္းတလုံးတည္းျဖင့္ အလုပ္သမားမ်ားဘက္မွ တင္ျပေဆြးေႏြးႏုိင္မယ္။ ထုိ႔အတြက္ H&M မွ စက္ရုံတြင္း သင္တန္းမ်ား ပုိ႔ခ်သြားရန္ အစီအစဥ္ခ်မွတ္ၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနတယ္္။
ထုိ႔အျပင္ လုပ္သားတုိင္း လုပ္ခလစာ၊ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ား၊ ရပုိင္ခြင့္မ်ားကုိ သေဘာေပါက္ေစရန္အတြက္လည္း သင္တန္းမ်ား ပုိ႔ခ်မယ္။ လုပ္သားတစ္ဦး၏ တတ္ကၽြမ္းမႈ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ အေတြ႕အႀကံဳ၊ လုပ္ရည္ကုိင္ရည္တုိ႔အရ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ၿပီး လုပ္ခလစာကုိ သတ္မွတ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းကုိလည္း နားလည္သိရွိေစရန္ သင္တန္းတြင္ ထည့္သြင္းပုိ႔ခ်သြားမယ္။
ထုိအစီအစဥ္ကုိ ျမန္မာ၊ ကေမၻာဒီးယား၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယႏွင့္ အီသီယုိးပီးယားတုိ႔ရွိ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံ ၂၉၀ တြင္ လုပ္ကုိင္ေနၿပီဟု သတင္းတစ္ပုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပထားတယ္။ လုပ္သားမ်ားက ဒီမုိကေရစီနည္းလမ္းတက် တင္ေျမႇာက္ေသာ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအဖြဲ႕ မ်ား ယခုႏွစ္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ H&M ရဲ႕ supplier စက္ရုံေတြရဲ႕ ၅၀% မွာ ရွိေနဖုိ႔ ရည္မွန္းခ်က္ ထားရွိတယ္။
H&M ထံ ေပးသြင္းတဲ့ supplierမ်ားထံ ကန္ထ႐ုိက္ျဖင့္ အ၀တ္အစားခ်ဳပ္လုပ္ေနသည့္ brands မ်ားနဲ႔လည္း ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ H&M ရဲ႕ အထည္ေတြကုိ ခ်ဳပ္ရင္ ခ်ဳပ္ခကတစ္မ်ဳိး တျခား brand ေတြရဲ႕ အထည္ေတြကုိ ခ်ဴပ္ရင္ ခ်ဳပ္ခတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေနရင္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းရွင္အေနျဖင့္ ဆႏၵျပတာကုိ ႀကံဳရပါလိမ့္မယ္။ တျခား brand ေတြအေနျဖင့္လည္း အလုပ္သမားေရးရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ ရလိမ့္မယ္။
အေကာင္းေမွ်ာ္လင့္ၾကသူေတြ ႐ႈေမွ်ာ္ၾကည့္တာကေတာ့ H&M က အခုလုိ ေရွ႕မွ ဦးေဆာင္ၿပီး အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ကုိင္သြားရင္ က်န္တဲ့ လက္လီအေရာင္းလုပ္ငန္းေတြကလည္း လုိက္လုပ္လာၾကရလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခါမွာ ခ်ိန္ညိႇမႈေတြ လုပ္ၾကရလိမ့္မယ္။ အလုပ္သမားေတြအေနျဖင့္ စား၀တ္ေနေရးကုိ ကာမိတဲ့ လုပ္ခကုိ မရခဲ့ရင္ေတာင္ ယခုရေနတာထက္ေတာ့ သာမွာ ေသခ်ာပါတယ္လုိ႔ သူတုိ႔က ဆုိထားပါတယ္။