ေဒါနယ္ ထရန္႔ပ္ စတင္လုိက္တဲ့ ကုန္သြယ္ေရး စစ္ပြဲမွာ အေမရိကန္သုိ႔ တ႐ုတ္မွ တင္သြင္းတဲ့ ကုန္စည္မ်ားအေပၚ အေကာက္ခြန္ တုိးေကာက္လုိက္တယ္
။ အဲဒီေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ လုပ္ကုိင္ေနရတာက လုပ္သားခ ျမင့္လုိ႔ ညည္းေနရတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြဟာ ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ၾကရတယ္။ အခု ထရန္႔ပ္ရဲ႕ အခြန္ကိစၥေၾကာင့္ အေျပာင္းအေရႊ႕ေတြ ထပ္မံေပၚေပါက္ေစခဲ့တယ္။
ထရန္႔ပ္က ေလာေလာဆယ္မွာ ကန္ေဒၚလာ ၅၀ ဘီလ်ံဖုိး ရွိတဲ့ ကုန္စည္ေတြအေပၚ အေကာက္ခြန္ တုိးေကာက္တာမွာ အထည္အလိပ္နဲ႔ အ၀တ္အစားေတြ မပါ၀င္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကန္ေဒၚလာ ၁၀၀ ဘီလ်ံဖုိးရွိတဲ့ ကုန္စည္ေတြအထိ တုိးျမႇင့္ေကာက္ခံဖုိ႔ သူက ညႊန္ၾကားထားတာမုိ႔ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ခ်ဳပ္ထည္ေတြလည္း စာရင္း၀င္သြားႏုိင္တယ္။ အဲဒီလုိ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ ထုတ္လုပ္တဲ့ေနရာကုိ ေရႊ႕ေျပာင္းၾကတာ ျဖစ္တယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွ ထုတ္လုပ္သူမ်ားနဲ႔ လုပ္ကုိင္ေနၾကတဲ့ လုပ္ငန္းေတြဟာ အေမရိကန္ေဈးကြက္အတြက္ ထုတ္လုပ္မႈကုိ ေနရာသစ္ေရႊ႕တာမွာ သီရိလကၤာႏုိင္ငံကုိလည္း ေရာက္လာၾကတယ္လုိ႔ Sri Lanka Apparel Exporters Association ဥကၠ႒က ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ေလာေလာဆယ္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ အ၀တ္အစားေတြထဲမွ အခ်ဳိ႕အ၀က္ကုိ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွာ လာခ်ဳပ္ဖုိ႔ ဆန္းစစ္ေနၾကတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔မွာ တ႐ုတ္လုိ ႀကီးမားတဲ့ စီးပြားေရး အရြယ္အစား မရွိေသးဘူး။ ဒီေတာ့ တ႐ုတ္က လက္ခံရရွိထားတဲ့ အမွာစာေတြ အကုန္လုံးကုိ ခ်ဳပ္ေပးဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ပုံမွန္အားျဖင့္ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ ခ်ဳပ္ေပးႏုိင္မယ္။ လုပ္သားခ သက္သာတဲ့ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တုိ႔ကုိလည္း သြားၾကတယ္’’ လုိ႔ ၎အသင္း ဥကၠ႒ ဖာနန္ဒုိက ေျပာျပတယ္။
လက္ရွိ္အေနအထားမွာ အေမရိကသုိ႔ တင္သြင္းလ်က္ရွိတဲ့ အ၀တ္အစားေတြရဲ႕ သုံးပုံ တစ္ပုံေလာက္ကုိ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွ တင္သြင္းပါတယ္။ သီရိလကၤာမွ တင္သြင္းတာက ၂.၄ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။
သီရိလကၤာမွာ လုပ္သားခက ထင္သေလာက္ မသက္သာဘူး။ ဒါေပမဲ့ အရည္အေသြးပုိင္းမွာ ၀ယ္လက္ေတြ ႀကိဳက္ၾကတယ္လုိ႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။
အခုမွ စတင္ေျခခ်ၾကတာမုိ႔ သီရိလကၤာမွ အေမရိကသုိ႔ တင္ပုိ႔တဲ့ အ၀တ္အစားပမာဏဟာ လာမယ့္ ေလးငါးလ ၾကာၿပီးမွ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚမယ္လုိ႔ ဥကၠ႒က ခန္႔မွန္းပါတယ္။
တကယ္တမ္း အမွာစာေတြ ၿပဳံက်လာခဲ့ရင္ သီရိလကၤာ အထည္ခ်ဳပ္က႑မွာ လုပ္သား မလုံေလာက္တဲ့ ျပႆနာကုိ ႀကံဳရဖြယ္ရွိတယ္လုိ႔ သူက သုံးသပ္ပါတယ္။ အစုိးရမွ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလဆန္းပုိင္းမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့စာရင္းမွာ အလုပ္ေနရာလစ္လပ္မႈ ငါးသိန္း၀န္းက်င္ ရွိေနတယ္။ အပ္ခ်ဳပ္စက္လုပ္ကုိင္သူ ေနရာ ၇၇,၀၀၀ ခု လစ္လပ္ေနတယ္။
အေမရိကသုိ႔ အ၀တ္အစား တင္ပုိ႔မႈကုိ သီရိလကၤာဘက္မွ ၾကည့္ရင္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလနဲ႔ ေဖေဖာ္၀ါရီလတုိ႔မွာ ကန္ေဒၚလာ ၃၆၄ သန္းဖုိး ရွိခဲ့တယ္။ သီရိလကၤာမွ တင္ပုိ႔တဲ့ အ၀တ္အစား စုစုေပါင္းတန္ဖုိးရဲ႕ ၄၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ တုိးတာ year-on-year (YoY) အရၾကည့္ရင္ ၁.၁ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်သြားတာ ေတြ႕ရတယ္။ အေျခအေန ဆုတ္ယုတ္ေနတဲ့သေဘာ ရွိေပမဲ့ ယခု ကုန္သြယ္စစ္ပြဲေၾကာင့္ ဦးျပန္ေမာ့လာႏုိင္ဖြယ္ ရွိ္ေနပါတယ္။
အီးယူက ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေမလမွာ သီရိလကၤာကုိ အေကာက္ခြန္မဲ့ GSP Plus အခြင့္အေရး ေပးခဲ့ပါတယ္။ သီရိလကၤာမွ တင္ပုိ႔တဲ့ အ၀တ္အစား စုစုေပါင္းတန္ဖုိးရဲ႕ ၄၂ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ အီးယူသုိ႔ တင္ပုိ႔ေနၿပီး YoY က ၈.၀၆ ရာခုိင္ႏႈန္းျဖင့္ ႀကီးထြားပါတယ္။
