H&M က ၎ရဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကုိ ခ်ဳပ္လုပ္တဲ့အလုပ္သမားေတြ စား၀တ္ေနေရးႏွင့္ ေဆး တုိ႔အတြက္ ကာမိတဲ့ လုပ္ခလစာ
ျဖစ္ဖုိ႔ သင့္တင့္မွ်တတဲ့ “fair living wage” ကုိ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းမွာ ရရွိေစရမယ္လုိ႔ ကတိေပးေျပာၾကားလုိက္တယ္။
အဲဒီကတိက၀တ္မွာ H&M ရဲ႕ အ၀တ္အစားေတြ ထုတ္လုပ္မႈမွာ ပါ၀င္လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ စက္႐ုံ ၇၅၀ မွာ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ လုပ္သားဦးေရ ၈ သိန္းခြဲ အက်ဳံး၀င္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
သတင္းေကာင္းတစ္ခု ျဖစ္ေပမဲ့ အျငင္းပြားစရာေတြ ေပၚေပါက္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိၾကတယ္။ စား၀တ္ေနေရးႏွင့္ ေဆး တုိ႔အတြက္ ကာမိတဲ့ လုပ္ခလစာဆုိတာ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံ မတူႏုိင္ဘူး။ ႏုိင္ငံတစ္ခုတည္းမွာေတာင္ တစ္ေနရာနဲ႔ တစ္ေနရာ မတူႏုိင္ဘူး။
အဲဒါအျပင္ brands ေတြက အ၀တ္အစားေတြကို အေရအတြက္ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးေနၾကတာ ျဖစ္ေပမဲ့ စက္႐ုံေတြကုိ သူတုိ႔ မပုိင္ဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ အလုပ္သမားေတြ ဆႏၵျပၿပီး ျပႆနာတက္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုမွာ H&M ရဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကုိ တာ၀န္ယူထုတ္လုပ္ေပးေနတာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ Hangzhou Hundred-Tex Garment (Myanmar) Company က ပုိင္ဆုိင္တဲ့စက္႐ုံျဖစ္ပါတယ္။
အခုလုိ စက္႐ုံမပုိင္တာမုိ႔ အလုပ္သမားေတြ လက္ထဲ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ လုပ္ခလစာထည့္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ေဆာင္ရြက္သူဟာ စက္႐ုံပုိင္ဆုိင္တဲ့ ကုမၸဏီသာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ကုမၸဏီကပဲ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လက္ထဲကုိ လုပ္ခလစာ ထည့္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
H&M ဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး အ၀တ္အစား ကုမၸဏီမ်ား စာရင္း ထိပ္ဆုံးမွာ ရွိေနတဲ့ Zara ကုိ ပုိင္ဆုိင္တဲ့ Inditex ၿပီးရင္ ဒုတိယေနရာမွာ ရွိပါတယ္။ ဒုတိယအႀကီးဆုံး အ၀တ္အစားကုမၸဏီ H&M က သူ႔မွာလည္း တာ၀န္ရွိလုိ႔ တာ၀န္မွ်ယူလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံေတြမွာ ေပးတဲ့ လုပ္ခလစာက နည္းတယ္။ အလုပ္ခ်ိန္က တအားမ်ားတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္နဲ႔ စက္႐ုံျပင္ပ ပတ္၀န္းက်င္တုိ႔က စိတ္မခ်ရဘူး။ အလုပ္ခြင္မွ ဆူပူႀကိမ္းေမာင္းတယ္။ ႏႈတ္သာမက ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ ေစာ္ကားတာေတြ ရွိေနတယ္ စသျဖင့္ ေျပာဆုိၾကတာေတြမွာ လစာနည္းတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင့္ တာ၀န္ယူလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုလုိ fair living wage ကုိ ေပးမယ္ဆုိရင္ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားအင္အားစုအၾကားမွာ H&M ရဲ႕ အ၀တ္အစားေတြကုိ ထုတ္လုပ္သူေတြက ပုိျမင့္မားတဲ့လစာကုိ ရရွိေနၾကမွာ ေသခ်ာတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ပါ့မလား။ H&M ရဲ႕ ကတိဟာ ေယဘုယ်ဆန္လြန္းတယ္။ ခုိင္ခုိင္လုံလုံ မရွိဘူးလုိ႔ ေ၀ဖန္သံေတြ ရွိေနတာကုိ H&M ရဲ႕ တာ၀န္ရွိပုဂိၢဳလ္က တု႔ံျပန္တာမွာ H&M ဟာ မိမိရဲ႕ ပန္းတုိင္ကုိ ၾကည္လင္ျပတ္သားတယ္။ H&M ကုိ ေပးသြင္းသူေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အလုပ္သမားေတြကုိ fair living wage ေပးတာ ေသခ်ာေအာင္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေတြ ခ်မယ္။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြလည္း ခ်မွတ္မယ္။ ပထမဆုံးမွတ္တုိင္ကုိ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ထဲမွာ စုိက္ထူႏုိင္မယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ေနထုိင္စရိတ္ လုပ္ခလစာ living wage နဲ႔ အစုိးရမွ ျပ႒ာန္းတဲ့ အနည္းဆုံး လုပ္ခလစာ minimum wage တုိ႔မွာ iving wage က ပုိမ်ားဖုိ႔ပဲ ရွိပါလိမ့္မယ္။
အထည္ခ်ဳပ္က႑မွ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ တစ္ႏွစ္စာ ကန္ေဒၚလာ ၅ ဘီလ်ံေက်ာ္ တင္ပုိ႔တဲ့ သီရိလကၤာမွာ အေျခခံလစာက ကန္ေဒၚလာ ၁၉၇ ျဖစ္ၿပီး မိသားစု စား၀တ္ေနေရး စရိတ္က ကန္ေဒၚလာ ၄၁၈ ရွိပါတယ္။ အိႏိၵယမွာ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ တစ္လကုိ ၉၂ ကန္ေဒၚလာ ရရွိၿပီး ေလာက္ေလာက္ငင ျဖစ္ဖုိ႔က ကန္ေဒၚလာ ၁၉၀ လုိအပ္ပါတယ္။ ေလာက္ေလာက္ငင မျဖစ္တဲ့အခါ သားသမီးကုိ ေက်ာင္းထားရမလား၊ အိမ္ရဲ႕ မီးဖုိေခ်ာင္စရိတ္ကုိ ဦးစားေပးရမလားဆုိတဲ့ ျပႆနာ ရွိေနၿပီး အငတ္ခံဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္တာေၾကာင့္ သားသမီး ေက်ာင္းထြက္ၾကရတာေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။
လုပ္ခလစာ တုိးေပးရင္ လုပ္သားစရိတ္ျမင့္တက္မယ္။ အဲဒီအခါမွာ လုပ္သားစရိတ္ သက္သာတဲ့ႏုိင္ငံဆီကုိ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ကုိင္မႈေတြ ေျပာင္းေရႊ႕လုပ္ကုိင္ၾကမယ့္အေရး ရွိေနတာေၾကာင့္ လစာတုိးမေပး၀ံံၾကတာေတြလည္း ရွိတယ္။ နာမည္ႀကီး brand ေတြထံမွာ အမွာစာပမာဏ အေျမာက္အျမားကုိ လက္လႊတ္ရမယ့္အေရး ရွိေနေစမယ္။
စက္႐ုံပုိင္ရွင္တစ္ဦးက ဂ်င္းတစ္ထည္ကုိ ၂ ေဒၚလာနဲ႔ ခ်ဳပ္ေပးဖုိ႔ သေဘာတူထားရင္ ေနာက္တစ္ဦးက ၂ေဒၚလာခြဲ ေတာင္းဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ေတာင္းရင္ သူ အမွာစာ မရလုိ႔ စီးပြားပ်က္ရလိမ့္။ အဲဒါက အ၀တ္အစားက႑ရဲ႕ အေျခအဆင့္မွာ ေဈးႏႈန္းအရ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ brands ေတြ အၾကားမွာလည္း အျပင္းအတန္ ၿပိဳင္ဆုိင္ေနၾကရတယ္။
အဲဒီလုိ အေပၚမွာေရာ ေအာက္မွာေရာ ၿပိဳင္ဆုိင္ေနၾကလုိ႔ လုပ္သားေတြကုိ လစာတုိးေပးတာကုိ ျဖစ္ႏုိင္သေရြ႕ အခ်ိန္ေရႊ႕ဆုိင္းျခင္း၊ အနည္းဆုံး တုိးေပးျခင္းေတြ လုပ္ေဆာင္ၾကတာေတြ ရွိေနတယ္။
အထည္ခ်ဳပ္လုပ္သားေတြ သူတုိ႔ရတဲ့ လုပ္ခလစာနဲ႔ ေနထုိင္လုိ႔ရတဲ့အျဖစ္ကုိ ျမင္ခ်င္တာ H&M ရဲ႕ အၿမဲတမ္း ေျမာ္ျမင္မႈ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ လစာတုိးေပးသြားတဲ့ အစီအစဥ္ေတြ ေပၚေပါက္လာဖုိ႔အတြက္ အေျပာင္းအလဲကုိ စတင္ေဖာ္ေဆာင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
