ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလုပ္ကုိင္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြကုိ စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့ရာမွာ အလုပ္အကုိင္နဲ႔ အလုပ္သမားကိစၥေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကုိ စစ္တမ္း အစီရင္ခံစာမွာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။
၁။ အလုပ္ခန္႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္နဲ႔ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္နာရီမ်ား
အလုပ္ရွင္ အလုပ္သမား အလုပ္ခန္႔သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကုိ လုပ္ငန္းအားလုံးနီးပါးမွာ လက္မွတ္ေရးထုိးထားၾကတယ္။ အလုပ္ခန္႔သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္မထုိးထားတာ အနည္းငယ္ေတာ့ ရွိေနတယ္။ အစမ္းခန္႔အျဖစ္ ခန္႔ထားတဲ့ကာလျဖစ္လုိ႔ လက္မွတ္ေရးမထုိးရေသးတာ ျဖစ္တယ္။
အလုပ္ခ်ိန္ေတြကုိ ၾကည့္ရင္ ေအာက္ေျခသိမ္း လုပ္ရတဲ့ အလုပ္သမားေတြဟာ အလုပ္ခ်ိန္ ပုိမ်ားတယ္။ ေအာက္ေျခအဆင့္လုပ္သားေတြနဲ႔ ထိပ္ပုိင္း အုပ္ခ်ဳပ္စီမံသူေတြရဲ႕ အလုပ္ခ်ိန္က အလယ္အဆင့္ ႀကီးၾကပ္စီမံရသူေတြထက္ ပုိမ်ားတယ္။ လစာနည္းတဲ့ လုပ္သားေတြ အလုပ္ခ်ိန္ပုိမ်ားတယ္။
အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြဟာ အေျခခံလုပ္ခလစာကုိ နည္းထားၿပီး အခ်ိန္ပုိဆင္းတဲ့ လုပ္ခကုိ ျမႇင့္ေပးထားျခင္းျဖင့္ အလုပ္သမားေတြ အခ်ိန္ပုိ ဆင္းေအာင္ လုပ္ထားေလ့ရွိတာမုိ႔ လစာနည္းတဲ့သူေတြဟာ တစ္လတာ၀င္ေငြ ျမင့္မားဖုိ႔ အခ်ိန္ပုိ ဆင္းၿပီး လုပ္ကုိင္ၾကရတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ မ်ားျပားေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ပတ္မွာ ေျခာက္ရက္အထိ လုပ္ကုိင္ၾကတာကုိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြမွာ ေတြ႕ရေလ့ရွိတယ္။ တစ္နည္းေျပာရရင္ အေျခခံလစာထက္ အခ်ိ္န္ပုိလုပ္ခကုိ ပုိမက္ေမာေနေစပါတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ေန႔တာ အလုပ္ခ်ိန္အျပင္ အခ်ိန္ပုိကုိ တစ္ေန႔ ၁ နာရီမွ ၄ နာရီအထိ လုပ္ကုိင္ၾကေလ့ရွိၿပီး တစ္ပတ္ေျခာက္ရက္ ေန႔တုိင္း လုပ္ကုိင္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခ်ိန္ပုိလုပ္ခ ရဖုိ႔ လုိအပ္ေနတာဟာ အေျခခံလုပ္ခလစာနဲ႔ မိသားစုစရိတ္ မလုံေလာက္လုိ႔ အခ်ိန္ပုိ ဆင္းၿပီး လုပ္ကုိင္ၾကသူေတြ ရွိသလုိ အလုပ္ရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးဖုိ႔ ဆင္းၾကရတာေတြလည္း ရွိတယ္။
၂။ အနည္းဆုံးလုပ္ခ စံႏႈန္း
အဲဒီစစ္တမ္းဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အနည္းဆုံးလုပ္ခ ႏႈန္းထားသစ္ ျဖစ္တဲ့ တစ္ေန႔လုပ္ခ က်ပ္ ၄,၈၀၀ ကုိ သတ္မွတ္ျခင္း မျပဳခင္ တစ္ေန႔ အနည္းဆုံးလုပ္ခ က်ပ္ ၃,၆၀၀ သတ္မွတ္ထားစဥ္တုန္းက ေမးျမန္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလုံးမွာ စစ္တမ္းကုိ ေျဖဆုိသူ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ထက္၀က္သာသာက အလုပ္၀န္ထုပ္နဲ႔ လုပ္ခ ႏႈိင္းစာရင္ မွ်တေၾကာင္း သုိ႔မဟုတ္ အလုပ္၀န္ထုပ္က ပုိမ်ားေၾကာင္း ေျဖဆုိၾကပါတယ္။ ရတဲ့လုပ္ခနဲ႔ ႏႈိင္းစာရင္ လုပ္ရတဲ့ အလုပ္က နည္းတယ္လုိ႔ ယူဆသူ ၄၀% နီးပါး ရွိတယ္။
ရတဲ့လုပ္ခနဲ႔ လူေနမႈအဆင့္အတန္းတုိ႔ကုိ ႏႈိင္းစာၾကည့္ခုိင္းတဲ့ ေမးခြန္းကုိ ေျဖဆုိၾကတာမွာ ေနထုိင္စရိတ္မွာ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္ေတြကုိေတာ့ လက္ရွိ္လုပ္ခက ျပည့္မီတယ္လုိ႔ ေျဖဆုိသူ ၉၂% ရွိတယ္။ ပညာရည္ ပုိျမင့္မားၿပီး အသက္ငယ္တဲ့ လူငယ္ပုိင္းကေတာ့ ယခုထက္ ပုိျမင့္မားတဲ့လစာမ်ဳိးကုိ ရရွိဖုိ႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားၾကတယ္။
ပညာေရးအဆင့္ ပုိျမင့္ရင္ ၀င္ေငြပုိရႏုိင္ၿပီး ပုိေကာင္းတဲ့ ေနထုိင္မႈဘ၀ကုိ ရရွိလုိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္နယ္တစ္ေက်းမွ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ၿပီး လုပ္ကုိင္ေနၾကသူေတြအဖုိ႔ ေနေရးထုိင္ေရးအတြက္ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိး ပုိမုိေလးလံၾကတယ္။ ဒီေတာ့ အခုထက္ လစာပုိေကာင္းဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၾကတယ္။
လုပ္သက္နဲ႔ အေတြ႕အႀကံဳ ရရွိသြားၿပီး လူသစ္တန္း မဟုတ္ေတာ့တဲ့အခါ လက္ရွိအလုပ္ရဲ႕ လစာထက္ ပုိေပးတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံကုိ အလုပ္ေျပာင္းလုပ္ေလ့ရွိတယ္။ အဲဒီလုိ အလုပ္သမားမ်ဳိးက လစာကုိ အဓိကၾကည့္ၾကၿပီး ပုိရမယ့္ေနရာရွိရင္ ခုန္ကူးတယ္။
အခုလုိ အခ်ိန္ပုိ ဆင္းတဲ့အတြက္ နဂုိကတည္းက သတ္မွတ္ထားတဲ့ လုပ္ခကုိ ရရွိၾကတာ ရွိသလုိ အခ်ိန္ပုိဆင္းခ ေပးဖုိ႔ ပ်က္ကြက္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခါ အလုပ္သမားမ်ား ဆႏၵျပၿပီး ေတာင္းဆုိရတာေတြ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အထည္ခ်ဳပ္က႑မွာ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ရက္ေန႔မွာ ဗီအုိေအမွ အထည္ခ်ဳပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းမွာေတာ့ အခုလုိ ေဖာ္ျပေပးထားတာ ဖတ္႐ႈခဲ့ရပါတယ္။
ျမန္မာမွာ အနည္းဆံုးလုပ္ခ တေန႔က်ပ္ (၃၆၀၀) ေပးဖို႔ ၂၀၁၅ က သတ္မွတ္ပါတယ္။ အလုပ္ရွင္ဘက္ကေတာ့ (၂၅၀၀) ေလာက္သာ ေပးလုိပါတယ္။ ၃၆၀၀ နဲ႔ဆိုရင္ စီးပြားေရးတြက္ေခ် မကိုက္တဲ့အတြက္ စက္ရံုေတြ ပိတ္ရလိမ့္မယ္လို႔ တရုတ္ နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားကုမၸဏီ (၉၀) ေလာက္က ၿခိမ္းေျခာက္ပါတယ္။ အနည္းဆံုးလုပ္ခ တစ္ေန႔ က်ပ္ (၃၆၀၀) နဲ႔ မစားေလာက္ေၾကာင္း အလုပ္သမားသမဂၢဘက္က ရွင္းျပပါတယ္။ စက္ရံုဥပေဒမွာ အလုပ္ခ်ိန္ တပတ္ (၄၄) နာရီ၊ အခ်ိန္ပိုက (၁၆) နာရီ၊ စုစုေပါင္း နာရီ (၆၀) လုပ္ခြင့္ျပဳထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ (၂၀၁၂) မွာ တပတ္ (၆၄) နာရီ လုပ္ခြင့္ျပဳေၾကာင္း အလုပ္သမားဌာနက အမိန္႔ထုတ္ပါတယ္။ အလုပ္ရွင္ကေတာ့ ကုန္စည္မ်ားမ်ား ထုတ္လုပ္ႏိုင္ၿပီး မ်ားမ်ားေရာင္းဖုိ႔သာ စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ အလုပ္သမားရဲ ႔ ဘဝအေျခအေနကို ဦးစားမေပးပါဘူး။
ျမန္မာ့အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက အလုပ္သမား (၄၀) ရာခို္င္ႏႈန္းဟာ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာ့အလုပ္သမားဥပေဒကို ေဖာက္ဖ်က္ရာမွာလည္း ေတာင္ကိုရီးယားေတြ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္ပိုလုပ္ဖို႔ အစိုးရခြင့္ျပဳထားတာထက္ ပိုၿပီးခုိင္းတဲ့ေနရာမွာ ေတာင္ကိုရီးယားကုမၸဏီေတြ နာမည္ႀကီးပါတယ္။ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံု (၃၉) ခုက အလုပ္သမား (၁၂၀၀) ကို Action Labor Rights အဖြဲ႔က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းတဲ့အခါမွာ (၆၂) ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ တရားဝင္သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ပိုထက္ အၿမဲတမ္း ပိုလုပ္ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အလုပ္သမား (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ လုပ္ေပးရတဲ့ အခ်ိန္ပိုအတြက္ လုပ္ခမရဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ ကေလးလုပ္သားေတြကိုလည္း ေတာင္ကိုရီးယားပိုင္ ကုမၸဏီေတြမွာ ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ အလုပ္ရံု (၆၇) ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္မရွိပါဘူး။
အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း (၁၈၀) ေလာက္မွာသာ လူမႈက်င့္ဝတ္ စံခ်ိန္စံညႊန္းကို လိုက္နာၾကၿပီး က်န္စက္ရံုေတြမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းကို မလိုက္နာၾကဘူးလို႔ အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီိဝင္ ဦးေအာင္မ်ဳိးဟိန္း ေျပာတာကို ဇန္နဝါရီလ (၂၇) ရက္ေန႔ထုတ္ ျမန္မာတိုင္းမ္မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဥေရာပ၊ အေမရိကန္ နဲ႔ ဂ်ပန္တို႔ကို တင္ပို႔တဲ့ စက္ရံုေတြကသာ စံခ်ိန္စံညႊန္း လိုအပ္ခ်က္ေတြကို လိုက္နာၾကၿပီး တရုတ္နဲ႔ ျမန္မာပိုင္ စက္ရံုေတြကေတာ့ မလိုက္နာၾကဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။ က်င့္ဝတ္လိုက္နာေအာင္ အလုပ္သမားသမဂၢေတြကလည္း တိုက္တြန္းၾကပါတယ္။ ကမာၻ႔ႏုိင္ငံႀကီးေတြ ေတာင္းဆိုတဲ့အတိုင္း စက္ရံုမွာ လိုက္နာရမယ့္ လူမႈက်င့္ဝတ္ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြကို ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြ လိုက္နာၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီကိစၥမွာ အစိုးရရဲ ႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၃။ သင္တန္းပုိ႔ခ်ျခင္း
အဲဒီႏွစ္ႏုိင္ငံမွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ကုမၸဏီ ၀န္ထမ္းေတြကုိ သင္တန္းေပးတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့တာမွာ ေျဖဆုိသူ ကုမၸဏီေတြက သင္တန္းအမ်ဳိးမ်ဳိး ပုိ႔ခ်ေပးေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြထံမွ ရရွိတဲ့ ေျဖဆုိမႈမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေျဖဆုိသူ အလုပ္သမားမ်ားရဲ႕ ၇၀% နီးပါးဟာ ဘာသင္တန္းမွ မတက္ရေၾကာင္း ေျဖၾကားထားပါတယ္။ သင္တန္းတက္ဖုိ႔ သင္ယူဖုိ႔ အခြင့္မသာၾကဘူး။
တ႐ုတ္ကုမၸဏီမွာ ၀င္လုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ သင္တန္းတက္ရတယ္လုိ႔ ေျဖဆုိသူ အလုပ္သမား ၂၃.၅% ပဲ ရွိပါတယ္။
အလုပ္ရွင္ေျဖဆုိခ်က္နဲ႔ အလုပ္သမားေျဖဆုိခ်က္ အႀကီးအက်ယ္ကြဲလြဲေနတယ္။ အဲဒီအခ်က္ဟာ အလုပ္သမားေတြနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈတုိ႔အၾကား နားလည္မႈ လြဲေနတာကုိ ျပသေနတယ္။
အလုပ္လုပ္ရင္းကုိင္ရင္း လုပ္ငန္းခြင္မွာ သင္ျပေပးသြားတာကို သင္တန္းတက္ရတယ္လုိ႔ မသတ္မွတ္တာမ်ဳိး ရွိေနတယ္။ ဥပမာ အလုပ္ၾကပ္ စူပါက လမ္းၫႊန္သင္ျပေပးတာမ်ဳိးကုိ အလုပ္သမားက သင္တန္းေပးတယ္လုိ႔ မယူဆဘူး။
လုပ္သက္ႏုစဥ္မွာ ယခုလုိမ်ဳိး လုပ္ရင္းကုိင္ရင္း သင္ယူေစတာကုိပဲ က်င့္သုံးၾကတယ္။ တတ္ေျမာက္ၿပီးသြားရင္ တျခားအထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံမွာ သြားလုပ္တာမ်ဳိးေတြ ရွိေနေတာ့ သင္တန္းသီးသန္႔ေပးၿပီး သင္ျပေပးတာမ်ဳိးကုိ လုပ္ေလ့လုပ္ထ မရွိဘူး။ အဲဒီအတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ မလုပ္လုိၾကဘူး။ လုပ္သက္ ႏွစ္ႏွစ္တန္သည္ သုံးႏွစ္တန္သည္ ၿမဲၿမံၿပီးမွ သင္တန္းေပးဖုိ႔ စိတ္၀င္စားၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၄။ အျခားေသာ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ား
လုပ္ငန္းေတြထံ ေပးပုိ႔ခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းေတြကုိ ေျဖဆုိေပးပုိ႔ခဲ့တာမွာ လုပ္ငန္းမ်ားထဲမွာ ၉၅% ေက်ာ္က ႏုိင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ လူမႈဖူလုံေရးကုိ အလုပ္သမားေတြအတြက္ ထည့္၀င္ေၾကး ေပးသြင္းၾကတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာ ေမးျမန္းခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ုံေတြမွာ လူမႈဖူလုံေရးစနစ္နဲ႔ ပံ့ပုိးမႈအဂၤါရပ္ေတြအျပင္ အျခားအေျခအေနေကာင္းေတြ ဖန္တီးေပးထားတာကုိ ေတြ႕ရတယ္။ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းဖုိ႔ စီမံေပးထားတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြ က်ပ္က်ပ္တည္းတည္း မလုပ္ကုိင္ရဘူး။ ဖုန္ကင္းစင္ေအာင္လည္း စီမံေပးတယ္။ ေသာက္ေရအလုံအေလာက္ ထားေပးတယ္။ ေဆးခန္း၊ ၀တ္ျပဳခန္း၊ ေန႔ကေလးထိန္းဌာနတုိ႔ ထားရွိေပးတယ္။ အလုပ္သမားေတြအတြက္ အိပ္ေဆာင္ေတြလည္း ေဆာက္လုပ္ေပးထားတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ တခ်ဳိ႕က ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္ ထားေပးတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြက အိပ္ေဆာင္ စီစဥ္ေပးေလ့မရွိတာေၾကာင့္ အႀကိဳအပုိ႔ ဖယ္ရီကုိပဲ စီစဥ္ေပးထားၾကတယ္။
၅။ ေဘးကင္းေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး
ေဘးကင္းေရးကုိ စည္းကမ္းေတြ ထုတ္ၿပီး ၾကပ္မတ္ေပးထားတယ္။ မီးေဘးႀကံဳရင္ ရင္ဆုိင္ဖုိ႔အတြက္လည္း အစမ္းေလ့က်င့္မႈေတြ လုပ္တယ္။ စည္းကမ္းတင္းက်ပ္ ထားတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ဟာ ေဘးမကင္းဘူးလုိ႔ ယူဆသူ အလုပ္သမား ၆% နီးပါးသာ ရွိတယ္။ မီးေဘးအပါအ၀င္ ေဘးအႏၲရာယ္က်ေရာက္တဲ့အခါ သုံးစြဲရမယ့္ ပံ့ပုိးမႈအဂၤါရပ္ေတြနဲ႔ ပစၥည္းကိရိယာေတြ ဘယ္လုိ သုံးစြဲရမလဲဆုိတာ သင္ျပေပးထားျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ အလုပ္သမားမ်ားက ေျဖဆုိပါတယ္။
မင္းသိန္းေက်ာ္
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါဦးမည္
တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ အထည္ခ်ဳပ္က႑ Going Global သ႐ုပ္သကန္ အခ်က္ (၇)ခ်က္
http://www.textiledirectory.com.mm/articles/item/865-china-going-global.html
